POLSKIE ZRZESZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW SANITARNYCH
Oddział w Krakowie

O Polskim Zrzeszeniu Inżynierów i Techników Sanitarnych

Stowarzyszenie jest niezależną i dobrowolną organizacją naukowo-techniczną, skupiającą osoby fizyczne i prawne, zainteresowane działalnością zawodową i społeczną w dziedzinach: gazownictwa, wodociągów i kanalizacji, technologii wody i ścieków, ogrzewnictwa, ciepłownictwa, wentylacji i klimatyzacji, oczyszczania miast i osiedli oraz gospodarki odpadami, balneotechniki, pralnictwa, techniki sanitarnej wsi, ochrony wód, powietrza atmosferycznego i powierzchni ziemi, urbanistyki podziemnej oraz pokrewnych.

PZITS to Stowarzyszenie proekologiczne, które w swojej działalności kładzie szczególny nacisk na rozwój inżynierii sanitarnej i inżynierii środowiska służących ochronie środowiska.
Swoje cele Stowarzyszenie realizuje poprzez organizowanie: kongresów, zjazdów, seminariów, sympozjów, konferencji naukowo-technicznych, kursów, szkoleń a także poprzez wykonywanie ekspertyz i opinii specjalistycznych.

PZITS wydaje dwa ogólnopolskie czasopisma techniczne: "Gaz, Woda i Technika Sanitarna", "Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja".

Przyjęty przez Zebranie Delegatów PZITS w dniu 21.10.2016r. w Ustroniu roku Statut określa charakter i cel działalności Stowarzyszenia.

"Celem Stowarzyszenia jest: rozwijanie techniki i myśli technicznej, szerzenie wiedzy i postępu technicznego w dziedzinach objętych zakresem działania Stowarzyszenia wymienionych w Statucie, integracja środowiska, podnoszenie i weryfikacja kwalifikacji zawodowych członków Stowarzyszenia i innych osób w specjalnościach Stowarzyszenia, stała troska o przestrzeganie zasad etyki zawodowej swoich członków" (Statut PZITS).

Oddział Krakowski PZITS działa na terenie miasta Krakowa i województwa małopolskiego, zrzeszając 9 kół, w tym: 6 na terenie miasta Krakowa i 3 terenowe w Nowym Sączu i Chrzanowie i Bielsku Białej.

W Oddziale zrzeszonych jest 320 członków (stan na 31.12.2018r), którzy zawodowo związani są z zakładami: gazowniczym, ciepłowniczym, wodociągowo-kanalizacyjnym, uczelniami, biurami projektów, firmami wykonawczymi.

Członkowie indywidualni zatrudnieni w urzędach, instytucjach i własnych firmach, w których nie ma kół - zrzeszeni są w Kole Grodzkim.

Tradycją w działalności Oddziału Krakowskiego PZITS jest organizowanie każdego roku konferencji naukowo- technicznej o zasięgu krajowym bądź międzynarodowym. W konferencjach uczestniczą specjaliści - pracownicy nauki i praktycy z dziedziny gazownictwa, ciepłownictwa, gospodarki wodnej i techniki sanitarnej oraz ochrony środowiska.

W ostatnich latach zorganizowano takie konferencje jak:

  • w roku 2008 - "Funkcjonowanie, eksploatacja i bezpieczeństwo systemów gazowych,wodociągowo-kanalizacyjnych i grzewczych",
  • w roku 2009 - "Ochrona jakości i zasobów wód",
  • w roku 2011 - "Wentylacja, klimatyzacja, ogrzewnictwo, środowisko",
  • w roku 2012 - "Funkcjonowanie, eksploatacja i bezpieczeństwo systemów gazowych, wodociągowych i grzewczych",
  • w roku 2014 - "Ochrona Jakości i Zasobów Wód ,Znaczenie Wody dla Rozwoju Gospodarczego",
  • w roku 2017 - "Funkcjonowanie, eksploatacja i bezpieczeństwo systemów gazowych, wodociągowych, kanalizacyjnych i grzewczych",
  • w roku 2018 - "Wentylacja, klimatyzacja, ogrzewnictwo, środowisko".

Referaty wygłoszone na konferencjach zostały wydane drukiem i są do nabycia w biurze Oddziału PZITS.


Zarząd Główny PZITS aktywnym członkom lub osobom szczególnie zasłużonym dla Stowarzyszenia i rozwoju dziedzin reprezentowanym przez Stowarzyszenie przyznaje tytuły i odznaczenia honorowe PZITS, są to:

  • złota honorowa odznaka PZITS z diamentem,
  • złota honorowa odznaka PZITS,
  • srebrna honorowa odznaka PZITS,
  • medal PZITS im. prof. Zygmunta Rudolfa,
  • Zasłużony Senior,
  • Honorowy członek,
  • srebrne i złote odznaki NOT,
  • odznaczenia państwowe.

Chętni do złożenia deklaracji przynależności do grona członków PZITS winni wypełnić i złożyć załączoną deklarację.
Członkowie PZITS opłacają składki, które wynoszą:

  • członek zwyczajny 10,00 zł/m-c,
  • emeryt, student 4,00 zł/m-c,
  • członkowie wspierający, składka roczna do uzgodnienia.

Rys historyczny działalności PZITS w Krakowie

Kraków to kolebka polskiego ruchu stowarzyszeniowego inżynierów i techników. Tu w 1877 roku utworzono pierwszą organizację - Krakowskie Towarzystwo Techniczne, zaś w okresie szerokiego rozwoju techniki XX wieku, nawiązując do tradycji powyższego, w 1912 roku na Zjeździe Techników Polskich w Krakowie, powołano Polski Związek Techników Gazownictwa, działający na terenie Małopolski - dający początek tworzenia się naszego Stowarzyszenia. Jednak za formalną datę powstania obecnego PZITS-u przyjęto 23-25 kwietnia 1919 roku, kiedy to powołano na I Ogólnokrajowym Zjeździe Gazowników Polskich w Warszawie Zrzeszenie Gazowników Polskich.

A oto kalendarium PZITS w latach 1919 - 2002:

  • Rok 1920 - 1926 - 27 listopada - II Zjazd Zrzeszenia Gazowników Polskich w Warszawie.
  • Rok 1921 03 - 05 czerwca - III Zjazd Gazowników Polskich w Poznaniu. Na Zjeździe powołano do życia Związek Gospodarczy Gazowni w Państwie Polskim, który później przekształcił się w Związek Gospodarczy Gazowni i Wodociągów w Państwie Polskim. W styczniu 1921 roku wychodzi pierwszy zeszyt "Przegląd Gazowniczy" redagowany w Warszawie, a później we Lwowie, Zrzeszenie liczyło wówczas 114 członków.
  • Rok 1922 29 - 31 maja - IV Zjazd Zrzeszenia Gazowników Polskich we Lwowie. Do Zrzeszenia przystępują wodociągowcy. Zrzeszenie zmienia nazwę na Zrzeszenie Gazowników i Wodociągąwców Polskich (PZGW). Organ Zrzeszenia odtąd ukazuje się pod nazwą "Przegląd Gazowniczy i Wodociągowy". Liczba członków zwyczajnych osiąga 150 osób, a członków wspierających 21.
  • Rok 1923 01 - 04 lipca - V Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Bydgoszczy.
  • Rok 1924 29 - 31 maja - VI Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Krakowie.
  • Rok 1925 04 - 07 maja - VII Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich (PZGW) w Warszawie. Zjazd mianował pierwszym Honorowym członkiem prezesa Gazowników Francuskich inż. R. d'Estape.
  • Rok 1926 07 - 08 maja - VIII Zjazd PZGW w Poznaniu. Dla prowadzenia badań i studiów w dziedzinie wodociągów i kanalizacji. Zrzeszenie w kwietniu 1926 roku powołało Polski Instytut Wodociągowo-Kanalizacyjny, który wydawał zeszyty "Technik Sanitarny", przekształcone później na "Biuletyn Wodociągowo-Kanalizacyjny". Liczba członków wynosiła 202.
  • Rok 1927 10 - 12 maja - IX Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Toruniu.
  • Rok 1928 17 - 18 maja - X Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Katowicach.
  • Rok 1929 22 - 25 czerwca - XI Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Poznaniu. Zjazd uchwala powołanie trzech sekcji branżowych: gazownictwa, wodociągów i kanalizacji, higieniczno-sanitarnej.
  • Rok 1930 08 - 11 maja - XII Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Drohobyczu.
  • Rok 1931 10 - 13 maja - XIII Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Warszawie. Zrzeszenie przystąpiło do Międzynarodowego Związki Przemysłu Gazowniczego.
  • Rok 1932 01 - 04 czerwca - XIV Zjazd PZGW w Wilnie. Przy Zrzeszeniu powołano Polski Komitet Techniki Sanitarnej i Higieny Miast. Powołano wspólnie Związek Zrzeszeń Gazowników i Wodociągowców Polskich, Czechosłowackich i Jugosłowiańskich, do którego później przystąpili Bułgarzy. Związek ten przekształcono następnie w Związek Słowiańskich Zrzeszeń Gazowników, Wodociągowców i Techników Sanitarnych.
  • Rok 1933 29 czerwca - 02 lipca - XV Zjazd Gazowników i Wodociągowców Polskich w Gdyni. Na Zjeździe ustalono stały znaczek Zrzeszenia i powołano Sekcję Gazu Ziemnego.
  • Rok 1934 26 - 28 czerwca - XVI Zjazd PZGW w Łodzi. Był to równocześnie I Zjazd Zrzeszeń Gazowników i Wodociągowców Polskich, Czechosłowackich i Jugosłowiańskich.
  • Rok 1935 25 - 28 czerwca - XVII Zjazd PZGW w Bydgoszczy. Rozszerzono zasięg Zjazdów Zrzeszenia i uwzględniono w jego programie zagadnienia Związku Uzdrowisk Polskich.
  • Rok 1936 25 - 28 czerwca - XVIII Zjazd we Lwowie. Zatwierdzono nowy Statut Zrzeszenia ze zmienioną nazwą: Polskie Zrzeszenie Gazowników, Wodociągowców i Techników Sanitarnych (PZGWTS).
  • Rok 1937 21 - 23 czerwca - XIX Zjazd PZGWTS w Grudziądzu. Czasopismo wydawane przez Zrzeszenie otrzymało nowy tytuł: "Gaz, Woda i Technika Sanitarna".
  • Rok 1938 23 - 26 czerwca - XX Zjazd PZGWTS w Chorzowie i Katowicach. Utworzono Oddziały Zrzeszenia: Śląsko-Krakowski, Poznański i Pomorski. Zrzeszenie liczyło 247 członków zwyczajnych i 31 wspierających. Pierwszym Przewodniczącym Oddziału Śląsko-Krakowskiego z siedzibą w Katowicach został wybrany inż. Bolesław Dalbor - dyrektor Gazowni w Chrzanowie, zaś z-cą dr Tadeusz Orzelski - dyrektor Wodociągów i Kanalizacji Stołeczno-Królewskiego miasta Krakowa.
  • Rok 1939 26 - 28 czerwca - zostaje zwołany w Częstochowie ostatni przed II wojną światową XXI Zjazd Gazowników, Wodociągowców i Techników Sanitarnych. Z wybuchem wojny Zrzeszenie przerwało działalność. Akta i archiwum Zrzeszenia przechowano do końca wojny, początkowo w Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji miasta stołecznego Warszawy, a później na stacji Filtrów w Warszawie.
  • Rok 1945 08 - 09 listopada - XXII Zjazd ZGWTS w Katowicach i Gliwicach. Z inicjatywy grupy członków ZGWTS regionu krakowskiego uchwałą Zjazdu Delegatów w dniu 9. XI.1945 roku w Katowicach powołano Oddział Krakowski.
  • Rok 1946 26 - 28 czerwca - XXIII Zjazd PZGWTS w Bydgoszczy. Przystąpienie Zrzeszenia do Naczelnej Organizacji Technicznej.
  • Rok 1947 27 - 29 czerwca - XXIV Zjazd PZGWTS we Wrocławiu. Zjazd przyjął nowy Statut Zrzeszenia. Liczba członków zwyczajnych wynosiła 726, członków wspierających 121.
  • Rok 1948 23 - 25 czerwca - XXV Jubileuszowy Zjazd PZGWTS w Gdańsku, Gdyni i Sopocie. Na podstawie nowego Statutu w dniu 24.VI.1949 roku odbył się w Sopocie I Zjazd delegatów PZGWTS. Zjazd uchwalił powołanie przy Zarządzie Głównym Sekcji Ogrzewnictwa i Wietrzenia. Nawiązano kontakt z bratnią organizacją czechosłowacką i francuską.
  • Rok 1949 03 - 05 lipca - XXVI Zjazd i II Zjazd Delegatów PZGWTS w Łodzi.
  • Rok 1950 25 maja - odbył się III Zjazd Delegatów PZGWTS w Warszawie. Liczba członków zwyczajnych Zrzeszenia wynosiła 1775.
  • Rok 1951 01 - 03 czerwca - XXVII Zjazd i IV Zjazd Delegatów PZGWTS w Szczecinie. Udział w Zjeździe Sekcji Terenów Zielonych, która na prawach samodzielności przystąpiła do PZGWTS.
  • Rok 1952 04 - 06 lipca - XXVIII Zjazd i V Zjazd Delegatów PZGWTS w Opolu. Na Zjeździe uchwalono zmianę nazwy Zrzeszenia na: Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Sanitarnych Ogrzewnictwa i Gazownictwa (SNITSOG). Zrzeszenie miało wówczas 12 Oddziałów Terenowych: Warszawa, Łódź, Olsztyn, Bydgoszcz, Gdańsk, Szczecin, Poznań, Wrocław, Opole, Katowice, Kraków i Lublin. Liczba członków zwyczajnych 3102.
  • Rok 1953 06 - 07 czerwca - XXIX Zjazd naukowy SNITSOG w Krakowie i VI Zjazd Delegatów SNITSOG.
  • Rok 1954 10 lipca - VII Zjazd Delegatów SNITSOG w Olsztynie - liczba członków zwyczajnych 4970.
  • Rok 1955 24 listopada - VIII Zjazd Delegatów SNITSOG w Warszawie.
  • Rok 1956 03 - 06 czerwca - XXX Jubileuszowy Zjazd Naukowo-Techniczny i IX Delegatów SNITSOG w Sopocie. Rozpoczęcie rekrutacji członków zbiorowych Stowarzyszenia.
  • Rok 1957 09 - 10 grudnia - X Zjazd Delegatów SNITSOG w Toruniu. Zjazd uchwalił nowy Statut i nową nazwę Stowarzyszenia: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych (PZITS).
  • Rok 1958 09 grudnia - XI Zjazd Delegatów PZITS w Warszawie. Liczba członków indywidualnych wynosiła 5752, członków zbiorowych 193, kół zakładowych 192.
  • Rok 1959 - W dniach 24 - 28 maja w Krakowie odbył się Jubileuszowy Zjazd Naukowy z okazji 40-lecia działalności PZITS. W Zjeździe udział wzięło ponad 1200 uczestników, w tym goście z Czechosłowacji, Danii, Węgier, Francji. Zjazdowi towarzyszyła Wystawa Techniki Sanitarnej i Gazownictwa.
  • Rok 1960 21 października - XII Zjazd Delegatów PZITS w Zielonej Górze.
  • Rok 1962 18 kwietnia - XIII Zjazd Delegatów PZITS w Warszawie.
  • Rok 1964 20 kwietnia - XIV Zjazd Delegatów PZITS w Szczecinie, liczba członków zwyczajnych wynosiła 7572.
  • Rok 1966 28 czerwca - XV Zjazd Delegatów PZITS w Gorzowie Wielkopolskim. Uchwałą ZG PZITS z dnia 25.V.1966 roku powołano Zakład Szkolenia i Wydawnictw PZITS oraz Okręgowe Ośrodki Szkolenia przy Zarządach Oddziałów PZITS.
  • Rok 1969 - Zawarcie porozumień o Współpracy Zrzeszenia z:
    26.IV - Ministerstwem Gospodarki Komunalnej,
    24.V - Ministerstwem Górnictwa i Energetyki - Inspektoratem Gospodarki Państwowo-Energetycznej.
    Na podstawie zawartego porozumienia powołano Komisje Egzaminacyjne dla kadr energetycznych
    i nadawano uprawnienia energetyczne dla osób sprawujących dozór nad eksploatacją oraz pracujących przy eksploatacji urządzeń energetycznych w branżach techniki objętych działalnością Zrzeszenia (bez urządzeń eleketroenergetycznych)
    18.IX - z branżą Instalacji Przemysłowych i Sanitarno -Technicznych. 25 - 26 listopada - XVI Zjazd Delegatów PZITS w Kielcach.
  • Rok 1969 19 - 22 maja - Zjazd Jubileuszowy z okazji 50-lecia działalności PZITS w Krakowie, połączony z sesją naukową "Kierunki rozwoju techniki sanitarnej w Polsce" oraz wystawą "Inżynieria sanitarna w służbie człowieka i gospodarki narodowej". Liczba członków indywidualnych wynosiła 11711, członków zbiorowych 436, Oddziałów PZITS - 19. W latach 1969 - 1971 rozpoczęto wydawanie miesięcznika PZITS "Ciepłownictwo - Ogrzewnictwo - Wentylacja".
  • Rok 1970 - Zawarto porozumienie o współpracy z:
    • Kolegium Patronatu Przedsiębiorstw i Zakładów Ciepłowniczych,
    • Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej.

    PZITS współdziałało z następującymi organizacjami międzynarodowymi:

    • Międzynarodową Unią Przemysłu Gazowniczego,
    • Międzynarodowym Stowarzyszeniem Zaopatrzenia w Wodę,
    • Reprezentacją Europejskich Stowarzyszeń Ogrzewnictwa i Wentylacji,
    • Międzynarodowym Stowarzyszeniem Techniki Uzdrowiskowej SITH.
  • Rok 1972 11 - 13 stycznia - XVII Zjazd Delegatów PZITS w Opolu.
  • Rok 1973 05 - 07 grudnia - W Krakowie i Zakopanem odbyło się I Seminarium PZITS i Uniwersytetu Stuttgart nt "Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów". ZGPZITS podpisał porozumienie o współpracy i wymianie doświadczeń z:
    • Francuskim Stowarzyszeniem Techniki Uzdrowiskowej.
    • Włoskim Stowarzyszeniem Techników Klimatyzacji, Ogrzewnictwa i Wentylacji.
    • Węgierskim Stowarzyszeniem Energetycznym.
  • Rok 1975 21 - 23 czerwca - XVIII Zjazd Delegatów PZITS w Łodzi. Powołanie w dniu 20.09. Oddziału PZITS w Słupsku.
  • Rok 1977 - Powołano Oddział PZITS w Tarnowie. Podpisano dwustronne porozumienie o współpracy z Francuskim Stowarzyszeniem Higienistów i Techników Komunalnych oraz z Uniwersytetem w Stuttgarcie. We współpracy z Dyrekcją Targów Poznańskich przeprowadzono w listopadzie 1975 "Międzynarodowy Salon Urządzeń Komunalnych i Ochrony Środowiska KOMEX'75".
  • Rok 1978 15 - 16 kwietnia - XIX Zjazd Delegatów w Lublinie. Członkowie zbiorowi PZITS ufundowali i wręczyli Zrzeszeniu Sztandar - wprowadzono zmiany w Statucie, między innymi wydłużono kadencję władz PZITS do 5 lat.
  • Rok 1981 - Powołanie Nowosądeckiego Oddziału PZITS z siedzibą w Nowym Targu.
  • Rok 1983 06 - 07 maja - XX Zjazd Delegatów PZITS w Warszawie. Oddział Krakowski liczył 1000 członków.
  • Rok 1988 10 - 11 listopada - XXI Zjazd Delegatów PZITS w Poznaniu.
  • Rok 1991 02 grudnia - Nadzwyczajny Zjazd Delegatów PZITS w Warszawie. Przyjęcie nowego Statutu PZITS.
  • Rok 1993 12 października - Podpisano porozumienie o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej z Bundesverband der Deutschen Gas und Wasserwirschaft (DVGW) Niemcy.
  • Rok 1994 20 - 21 maja - XXII Zjazd Delegatów PZITS w Szczawnicy, zorganizowany przez Krakowski Oddział PZITS.
  • Rok 1999 09 - 11 września - XXIII Zjazd Delegatów PZITS w Supraślu.

W ciągu minionych lat pracą Krakowskiego Oddziału kierowało 12-tu Prezesów, którymi byli kolejno koledzy:

Działalność Oddziału przechodziła różne fazy związane z rozwojem gospodarczym miasta i regionu, rozwojem ruchu stowarzyszeniowego, postępem technicznym i narastaniem problemów współczesnej cywilizacji. Ostatnie lata przemian ustrojowych i ekonomicznych w kraju stworzyły nowe formy i kierunki działania związane z gospodarką w systemie wolnego rynku, liberalną polityką ekonomiczną, działaniami wstąpienia do Wspólnoty Europejskiej.

Merytoryczna działalność Oddziału to ciągłe realizowanie oczekiwań środowiska zawodowego.
W okresie powojennym prowadzono kursy doszkalające o różnym poziomie nauczania. W latach późniejszych organizowano sympozja przy współudziale O/Krakowskiego, Polskiej Akademii Nauk, kursokonferencje, seminaria, konferencje naukowo-techniczne.

Ważniejszym imprezom do dziś towarzyszą wydawnictwa. Do organizowanych cyklicznie konferencji należą:

  • "Wentylacja, klimatyzacja, ogrzewnictwo, zdrowie" od 1951 roku (XVI zorganizowana w 2007 roku).
  • "Ochrona jakości i zasobów wód" od 1973 roku (XI zorganizowano w 2006 roku).
  • Seminaria projektantów od 1978 roku.
  • "Funkcjonowanie, eksploatacja i bezpieczeństwo systemów gazowych, wodociągowo-kanalizacyjnych oraz grzewczych" od 1997 roku (III zorganizowana w 2005 roku).

Patrząc z dzisiejszej perspektywy na działalność Zrzeszenia - Krakowskiego Oddziału, należy wyrazić głębokie uznanie tym grupom ludzi techniki, którzy Zrzeszenie do życia powołali, kontynuowali jego rozwój - siłą woli, charakteru, pracowitością, wysokim poziomem intelektualnym i fachowym na chwałę i chlubę nas wszystkich.